دانلود مقاله بررسی علل گسترش فساد اجتماعی
| دسته بندی | علوم انسانی |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 22 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 25 |
مقاله بررسی علل گسترش فساد اجتماعی در 25 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست مطالب
عنوان صفحه
1- مقدمه .............................................................................................................. 2
2- بیان مسأله ...................................................................................................... 3
3- شرح پیامدها و عوارض مسأله ...................................................................... 9
4- علل بروز و ظهور مسأله................................................................................. 11
5- ارائه راه‌حلها.................................................................................................... 21
6- نتایج مورد انتظار ........................................................................................... 21
7- منابع ............................................................................................................... 23
پیشگفتار
یرفع الله الذین امنوا متکم والذین اوتوالعلم درجات
شکر و سپاس به درگاه خداوندی که جهان ما را با نور معرفت و دانش خود روشنایی بخشید و زنگار جهل و نادانی را از آینه دل‌های ما پاک نمود و درود بر خاتم انبیا محمد مصطفی (ص) که با ارائه شریعت آسمانی و مکتب اسلام ناب محمدی غبار تیرگی از اندیشه و روان ما برگرفت و درود به روح بلند امام راحل (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی و سلام به مقام معظم رهبری و ارواح پاک شهدای انقلاب اسلامی.
در این جا بر خود لازم می‌دانم که از استاد عزیزم جناب آقای دکتر منوچهر جفره که در طول نوشتن این مقاله مرا صبورانه تحمل کردند و از هیچ گونه کمک و راهنمایی دریغ نورزیدند تشکر و قدردانی نمایم. و امیدوارم که خداوند بر ایشان طول عمر عطا فرمایند تا بتوانند سالهای متمادی در عرصه علم و دانش به کشور و مملکت خدمت نمایند.
مقدمه:
جامعه شناسان می‌گویند هر اجتماعی بر اساس موازین خود دارای حرکتی طبیعی است که پیوند اجتماعی مردم را برای ادامه زندگی حفظ می کند اگر عملی اتفاق افتد و این پیوند را برهم زند و مشکلی برای حرکت طبیعی جامعه ایجاد کند آن عمل را یک مسأله اجتماعی می‌گویند. اگر جامعه را به ارگانیسم و سازمان بدنی انسان تشبیه کنیم. دراین تشبیه مسائل و مفاسد اجتماعی بیماریهای آن جامعه به حساب می‌آیند و همان طور که بیماریهای جسمی قابل شناخت و علاجند بیماریهای اجتماعی نیز قابل تشخیص و درمانند. منتها در درمان بیماریهای اجتماعی باید به علل بوجود آورنده آن مسائل یا بیماریها توجه داشت و بر اساس شناخت واقعی علل، راه درمان مناسبی ارائه نمود. ارتباط و وابستگی متقابل امور اجتماعی موجب می‌شود که یک مسأله اجتماعی به پیدایش مسایل اجتماعی دیگر کمک کند. مثلاً فقر و ستیز بین افرادی که در محلات شلوغ و پرجمعیت فقرنشین شهرها زندگی می کنند. موجب پیدایش و افزایش جرایم دیگر مانند دزدی، تجارت و فحشا می شود و به همین دلیل می‌گوییم پیدایش یک مسأله اجتماعی، بدون مسائل اجتماعی دیگر وجود ندارد بلکه بدین معنی است که اوضاع و احوال موجود احتمال برخورد با مسائل اجتماعی دیگر را فراهم می‌آورد و زمینه مساعدی برای پیدایش مسائل اجتماعی دیگر فراهم می کند. هیچ انسانی مجرم و گناهکار آفریده نمی‌شود. شرایط نامتعادل اجتماعی- اقتصادی در جامعه ایجاد فساد می کند. همچنین در صورتی که بنیادها و نهادهای اجتماعی پاسخی برای مسائل افراد جامعه نداشته باشند مفاسد اجتماعی به صورت تصاعدی بالا می‌رود. چرا که بنیادهای اجتماعی مثل اعضای اصلی بدن هستند که باید هر کدام کار خود را انجام دهند و تداخل وظایف باعث فساد همه آنها می‌شود.
گام اول بیان مسأله
منظور از مسائل اجتماعی چیست؟ مسائل اجتماعی جامعه پدیده‌هایی اجتماعی اعم از شرایط ساختاری و یا الگوهای کنشی هستند که در مسیر تحولات اجتماعی بر سر راه توسعه یعنی وضعیت موجود و وضعیت مطلوب مورد توجه مردم و گروههای اجتماعی قرار می گیرند و مانع تحقق اهداف و تهدید کننده ارزشها و کمال مطلوب‌های آنها می‌شوند. این پدیده ها معمولا به وسیله اندیشمندان اجتماعی به عنوان موانع توسعه (نظیر خاص‌گرایی‌های فرهنگی و اجتماعی) هزینه‌های توسعه (نظیر آلودگی محیط زیست) و آثار و تبعات عقب‌ماندگی (نظیر بی‌سوادی و خشونت) مورد شناسایی و ارزیابی قرار می‌گیرند. مسائل اجتماعی به عنوان پدیده‌‌های نامطلوب اذهان نخبگان و افکار عمومی مردم را به خود مشغول می‌دارند به طوری که نوعی وفاق و آمادگی جمعی برای مهار آنها پدید می‌آید که مقامات رسمی کشور را به چاره‌جویی و اقدام عملی در جهت اصلاح و یا رفع و پیشگیری از آنها وامی‌دارد.
مسائل اجتماعی دارای چه ویژگیهایی هستند:
الف) اجتماعی بودن و عمومی بودن مسائل اجتماعی محصول حیات اجتماعی انسانها در قالب واحدهای اجتماعی مشخص چون گروه، قشر، طبقه, ایل، روستا، شهر، جامعه و نظایر آن هستند. با توجه به این که در عالم واقع هیچ جامعه‌ای وجود ندارد که با مسائل اجتماعی روبه‌رو نباشد. لذا می‌توان گفت که مسائل اجتماعی پدیدهایی عمومی هستند که در همه جوامع با کم و کیف متفاوت وجود دارند.
ب) جمعی و غیر فردی بودن: مسائل اجتماعی پدیده‌هایی جمعی‌اند نه فردی، موانعی هستند که بر سر راه توسعه واحد اجتماعی مشخصی قرار می‌گیرند و یا پیامدها و عوارضی هستند که ارزشها و کمال مطلوب‌های اکثریت اعضای آن واحد تجمعی را تهدید می‌کنند.
ج) تاریخی بودن: اغلب مسائل اجتماعی در یک فرایند تاریخی مشخص پدید می‌آیند. بنابراین ابتدا به ساکن نیستند.
د) واقعی بودن: مسائل اجتماعی پدیده هایی واقعی و قابل تجربه به معنای عام کلمه هستند. اصطلاح مسئله‌یابی هم مبتنی بر پیش‌فرض واقعی بودن مسائل اجتماعی است. در مسئله یابی محقق، مسائل اجتماعی موجود را در می‌یابد ولی در مسئله آفرینی چیزی که مسئله نیست تبدیل به مسئله می‌شود. حکایت آن کسی است که می‌گفت برای رفع خستگی می‌خواهد به فلان شهر سفر کند. وقتی که از وی سوال شد شما که خسته نیستی، در پاسخ گفت وقتی به آن جا برسم خسته خواهم شد.
و: متغیر و نسبی بودن: مسائل اجتماعی بر حسب زمان و مکان تغییر می‌یابند. مسائل امروزی جامعه ما با مسائل گذشته و آینده متفاوت‌اند. معمولاً هر چه از واحدهای اجتماعی بزرگ‌تر به طرف واحدهای اجتماعی کوچک‌تر حرکت کنیم. از مسائل عام به مسائل خاص هر واحد اجتماعی یا مسائل خرده نظام‌ها و خرده فرهنگ‌های درون آن واحد اجتماعی می‌رسیم که خاص‌تر و نسبی‌تراند.
ه) تنوع و تکثیر مسائل اجتماعی: مسائل اجتماعی هم در درون هر جامعه و هم در بین جوامع، بسیار متنوع و متکثراند. مثلاً در جامعه ایران امروزی با مسائل فرهنگی و اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و زیست محیطی متعدد و متنوعی رو به رو هستیم که هر دسته از آنها را می‌توان به دسته‌های کوچک‌تری تقسیم کرد. مثلاً مسائل فرهنگی به مسائل دینی، هنری و علمی قابل تقسیم است.
گام سوم: علل بروز و ظهور فساد اجتماعی:
عوامل ایجادکننده و توسعه دهنده مفاسد اجتماعی را به دو بخش درون مرزی و برون مزری تقسیم کرده‌اند.
1- علل برون مرزی:
1-1: سفارتخانه‌های دول خارجی: سفارتخانه‌های کشورهای بیگانه بویژه کشورهای استعماری از دیرباز یکی از روزنه های نفوذ فرهنگ ضد دینی و گسترش مفاسد اجتماعی بوده‌اند. تا قبل از پیروزی انقلاب سفرا، دیپلماتها و مستشاران به انحاء مختلف به اشاعه فساد و بی‌بندوباری می‌پرداختند. اگر چه بعد از پیروزی انقلاب از اقدامات علنی آنان تا حد زیادی جلوگیری به عمل آمد. لیکن بطور پنهان و حساب شده از طریق برگزاری مجالس مختلط و مفسده انگیز دعوت از خوانندگان هنرپیشه‌ها و زنان و مردان بوالهوس تهیه و تکثیر و توزیع فیلم‌ها و عکس‌ها، مجلات مبتذل به اشاعه فساد و فحشا و بی‌بندوباری پرداخته‌اند.
2-1: رسانه‌های جمعی بیگانه: در اثبات انحصار تبلیغی و فرهنگی جهان (در دست چند خبرگزاری و بنگاه تبلیغاتی) همین بس که حدود 80 درصد از فیلم‌ها، برنامه‌ها و گزارشهای رسانه‌ای گروهی جهان سوم از فیلترهای تبلیغاتی غرب عبور می‌کند لذا بخش مهمی از شیوه‌های رفتار اجتماعی ملل جهان سوم تحت تاثیر پیامدهای صادر شده از سوی غرب قرار می‌گیرد.
وسایل ارتباطی جمعی بیگانه (خصوصاً امریکا و انگلیس) پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بطور چشمگیری بر حجم بودجه و امکانات تبلیغاتی خود (علیه اسلام و انقلاب) افزوده و به طرق مختلف ( از پخش شایعه، تحریف واقعیات و ترور شخصیت‌ها گرفته با پخش فلیم‌ها و برنامه‌های به اصطلاح تفریحی و… ) سعی در تضعیف اعتقادات و انگیزه‌های ملی و مذهبی (بطور مثال، آمریکا و رادیو بی بی سی) بعد از سقوط رژیم شاهنشاهی برنامه‌های زبان فارسی خود را تا 3 برابر افزایش دادند).
3-1: توریسم: اغلب توریستها به دلیل اختلافات وحتی تضادهای فرهنگی با کشورهای میزبان بویژه کشورهای اسلامی، همواره مشکلات و معضلات فراوانی را برای این کشورها به ارمغان می‌آورند. پوشش، آرایش، آداب معاشرت و طرز رفتار و حرکات آنها مورد تقلید و پیروزی برخی افراد و طبقات ناآگاه و ضعیف‌النفس قرار گرفته و موجبات گسترش و توسعه مفاسد اجتماعی و ابتذال فرهنگی را در کشورهای میزبان (از جمله کشور ما) فراهم می آورند.
دانلود مقاله بررسی سیاسی منطقه جنوب آسیا
| دسته بندی | علوم انسانی |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 36 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 63 |
مقاله بررسی سیاسی منطقه جنوب آسیا در 63 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه.....................................................................................................................
فصل اول: معرفی منطقه جنوب آسیا...................................................................
مسائل و منازعات منطقه‌های.................................................................................
فصل دوم: پاکستان..............................................................................................
1- ویژگیهای پاکستان...........................................................................................
الف: جغرافیای طبیعی و انسانی پاکستان..............................................................
ب: جغرافیای سیاسی پاکستان..............................................................................
ج: جغرافیای اقتصادی پاکستان.............................................................................
2- حکومت و سیاست در پاکستان.......................................................................
3- روابط پاکستان با جمهوری اسلامی ایران......................................................
4- منازعات هند و پاکستان..................................................................................
الف: علل منازعه دو کشور و جایگاه کشمیر در آن..............................................
ب: صف‌آرایی هند و پاکستان................................................................................
ج: علل اتمی شدن هند و پاکستان..........................................................................
فصل سوم: هند.....................................................................................................
1- ویژگیهای هند..................................................................................................
الف: جغرافیای طبیعی و انسانی.............................................................................
ب: جغرافیای سیاسی.............................................................................................
ج: جغرافیای اقتصادی...........................................................................................
2- حکومت و سیاست در هند...............................................................................
3- روند اتمی شدن هند........................................................................................
4- سیاست خارجی هند........................................................................................
5- روابط با جمهوری اسلامی ایران....................................................................
6- همکاری‌های نفت و گاز و پتروشیمی ایران و هند.........................................
فصل چهارم: همکاری‌های منطقه‌ای در جنوب آسیا............................................
1- اتحادیه همکاری‌های منطقه‌ای جنوب آسیا (سارک)........................................
2- جنوب آسیا و نظام بین‌الملل............................................................................
الف: چین................................................................................................................
ب: روسیه..............................................................................................................
ج: آمریکا................................................................................................................
نتیجه گیری............................................................................................................
فهرست منابع.........................................................................................................
مقدمه
از بعد دیرینه‌شناسی پیشینه منطقه‌گرایی به سالهای دهة 1960 و 1970 بر می‌گردد که توجه دانشمندان را به خود جلب کرد. اوج روی آوری به منطقه‌گرایی در دهه 1980 و به خصوص در زمینه اقتصادی می‌باشد که با فروپاشی شوروی این روند از سرعت بیشتری برخوردار گردیده و کشورها سعی در حل مشکلات و مسائل خود در چارچوب مناطق جغرافیایی می‌نمایند. از همین روی منطقه جنوب آسیا به عنوان یکی از مناطق مهمی که در چارچوب نظام بین‌الملل با توجه به ویژگیهای استراتژیکی و جمعیتی که دارد از اهمیت زیادی برخودار گردد.
در این پژوهش ما سعی در شناخت و بررسی ویژگیهای این منطقه خواهیم نمود و به لحاظ اهمیت دو کشور هند و پاکستان، این دو را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
تحقیق حاضر از چهارفصل تشکیل گردیده‌است که در فصل اول به معرفی منطقه جنوب آسیا پرداخته می‌شود. در فصل دوم به معرفی کشور پاکستان پرداخته و ویژگیهای آن از نظر جغرافیای طبیعی، انسانی، سیاسی، اقتصادی، مورد بررسی قرار می‌گیرد، سپس سیاست و حکومت در پاکستان و روابط خارجی آن با جمهوری اسلامی ایران مورد بررسی قرار می‌گیرد و به منازعات هند و پاکستان در انتهای این فصل پرداخته خواهد شد. در فصل سوم به معرفی کشور هندوستان پرداخته می‌شود و جغرافیای طبیعی، انسانی، سیاسی و اقتصادی آن مورد بررسی قرار می‌گیرد، سپس بحث سیاست و حکومت در هند، روند اتمی‌شدن هند و سیاست خارجی و روابط ایران و هند مورد بررسی قرار می‌گیرد. در فصل چهارم به مسئله همکاری در منطقه جنوب آسیا پرداخته می‌شود و عوامل واگرایی و همگرایی در اتحادیه همکاری‌های جنوب آسیا (سارک) مورد بررسی قرار می‌گیرد و سپس به بحث جنوب آسیا و نظام بین‌الملل پرداخته می‌شود و روابط این منطقه با چین، روسیه و آمریکا مورد بررسی قرار می‌گیرد.
فصل اول: معرفی منطقه جنوب آسیا
منطقه جنوب آسیا شامل کشورهای پاکستان، هند، بنگلادش، سریلانکا، نپال، بوتان و مالدیو است. خرده سیستم جنوب آسیا نزدیک به 3/3 درصد خشکی‌های جهان را به همراه دارد. در میان کشورهای جنوب آسیا بوتان و نپال محصور در خشکی و سریلانکا و مالدیو جزیره هستند. مهمترین منابع طبیعی منطقه رودخانه‌های پرآب آن می‌باشد که به کشاورزی منطقه کمک فراوانی می‌کند ولی عدم استفاده صحیح از آنها و سیلهای فراوان در طول سال موجب شده که این منبع طبیعی خسارتهایی را همراه داشته باشد.(1) از جمله منابع مهم درآمد ارزی منطقه منابع ماهیگیری و نیز محصولات کشاورزی بخصوص چای و برنج است. به دلیل جمعیت زیاد منطقه جنوب آسیا نیروی انسانی نیز یکی از منابع اصلی درآمد ارزی برای این کشورها است.
مساحت و جمعیت کشورهای منطقه عبارتند از: پاکستان 943/803 کیلومتر مربع و جمعیتی در حدود 000/000/150 نفر هند، با 263/287/3 کیلومتر مربع و جمعیتی در حدود 000/000/100/1 نفر، بنگلادش با 998/143 کیلومتر مربع و جمعیتی در حدود 000/000/120 نفر، نپال 800/140 کیلومتر مربع و جمعیتی در حدود 000/000/23، بوتان 620/46 کیلومتر و 000/000/2 نفر جمعیت، سریلانکا با 610/65 کیلومتر مربع و جمعیتی در حدود 000/000/18 نفر و بالاخره مالدیو 298 کیلومربع و جمعیتی در حدود 000/330 نفر، که مساحت جنوب آسیا تقریباً 532/488/4 کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر 000/000/500/1 نفر است.
جنوب آسیا از حیث نژادی دو نژاد سفید پوست و سیاه پوست را در بر می‌گیرد. نژاد سفید پوست به دو دسته اسلاوها و آریایی‌ها تقسیم می شود. مردم جنوب آسیا از نژاد آریایی‌ها هستند. نژاد سیاه پوست که به آنها دراویدی می‌گویند به نسبت دو نژاد سفید پوست و زرد پوست کمتر هستند و تنها در جزیره سیلان و جنوب هند زندگی می‌کنند.(2)
از کشورهای منطقه گاهی تحت عنوان بازیگران جهان سوم یاد می‌کنند و گاه از دو قدرت هسته‌ای هند و پاکستان به عنوان دو قدرت ژمونیک منطقه که دیگر بازیگران تحت‌الشعاع سیاستهای آنها می باشند نام برده می‌شود. فضای حاکم بر محیط منطقه بگونه‌ای است که کشورهای منطقه از بی‌ثباتی و ناامنی حاصل از گسترش تروریسم و تسلیحات واهمه دارند چرا که هزینه‌های زیادی را به جهت فضای جنگ سرد صرف امور دفاعی کردند که خود این امر گسترش دهنده هرچه بیشتر فقر و نداری در جنوب آسیا است.
درگیر شدن هندو پاکستان در سه جنگ در سالهای 48-1947، 1965، 1971 و احتمال بروز جنگ در سالهای 1984، 1987، 1990، 1999 و 2001 مؤید بی‌ثباتی این منطقه و داشتن آثار منفی بر صلح و امنیت جهانی است. (3)
هندوستان در شکلدهی جنبش عدم تعهد و پاکستان در شکلدهی سازمان آر. سی. دی نقش داشتند.
در پایان قرن بیستم آزمایشات هسته‌ای هند و پاکستان کشورهای 8- G را وادار به اعمال تحریمهای اقتصادی علیه این دو کشور کرد اما تمام محاسبات استراتژیک و ارزیابی‌های متعارف سیاسی در مورد منطقه به هم ریخت و محیط امنیتی جدیدی بوجود آمد که این منطقه را به خطرناک ترین محل در جهان تبدیل ساخت.(4)
مسائل و منازعات منطقه‌ای
مهمترین مسئله در روابط دو قدرت کلیدی منطقه یعنی هند و پاکستان مسئله کشمیر است. این سرزمین که بین هند و پاکستان و چین و افغانستان قرار دارد پس از استقلال هند و جدایی پاکستان همواره مورد منازعه این دو کشور بوده‌است. کشمیر پس از فروپاشی شوروی مورد توجه آمریکا هم واقع شد‌ه‌است. زیرا هم از نظر اقتصادی و هم از نظر استراتژیک دارای اهمیت خاصی است چرا که هم با هند، پاکستان، چین و افغانستان هم مرز است و هم دروازه آسیای مرکزی و ماوراء آن محسوب می‌شود.(5) منطقه دیگری که بین هند و چین حایل است و از موقعیت استراتژیک بهره می‌برد منطقه تبت است. مشکلاتی که هند و پاکستان با آن درگیر هستند و در نتیجه فضای امنیتی نامساعدی را در منطقه ایجاد کرده‌است عمدتاً شامل فقدان توسعه انسانی، فقدان نهادینگی ملت‌سازی و عدم امنیت ملی به جهت تمایز دکترین‌های نظامی است.
دستیابی هند و پاکستان به تکنولوژی هسته‌ای و بویژه سلاحهای اتمی باعث شده که حفظ صلح در این منطقه اهمیت حیاتی بیابد و اکنون دو کشور با تکیه بر بازدارندگی هسته‌ای که محور حفظ امنیت میان هند و پاکستان است به همزیستی هسته‌ای تن در داده‌اند. بیش از سه چهارم فقرای جهان در جنوب آسیا زندگی می‌کنند که قسمت اعظم آنها در هند و پاکستان سکونت دارند.
پی نوشت‌های فصل اول
1- فریبا فرزین‌نیا، کتاب سبز پاکستا، (تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، 1376) صص 4-3
2- سمیه قنبری، سارک و همگرایی در جنوب آسیا، (پایان‌نامه کارشناسی ارشد مطالعات منطقه‌ای، دانشگاه آزاد، واحد تهران مرکزی، دانشکده علوم سیاسی، 1383) صص 21-20
3- فرزین‌نیا، پیشین، صص 179-177
4- همان، ص 178
5- حسین ابراهیم‌خانی، هند و پاکستان و کشمیر (پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشگاه آزاد، واحد تهران مرکزی، دانشکده علوم‌سیاسی، 1375) صص 33-32
فصل دوم: پاکستان
1- ویژگیهای پاکستان
الف: جغرافیای طبیعی و انسانی پاکستان
آب و هوای آن صحرایی، موسمی، نیمه صحرایی و کوهستانی است که بیشتر مناطق آن برای کشاورزی مناسب نیست. (1) 74 درصد مردم بیسواد هستند، 30 درصد جمعیت آن زیر خط فقر زندگی می‌کنند و 46 درصد جمعیت آن زیر 15 سال هستند. هر سال 60 هزار پاکستانی از این کشور مهاجرت می‌کنند. در این کشور 4 گروه عمدی نژادی وجود دارند: پنجابی، سندی، بلوچی و پشتو که به لحاظ دین مشترک اسلام گرد هم آمده‌اند. 95 درصد مردم این کشور مسلمان (تشیع و تسنن) هستند که بیشتر درگیریهای داخلی پاکستان پیرامون همین اختلافات مذهبی است. (2)
زبان رسمی کشور پاکستان اردو و انگلیسی است هرچند زبانهای پنجابی، بلوچی و پشتو نیز وجود دارد. (3)
منابع طبیعی کشور عبارتند از: برنج، گندم، شکر، پنبه، ذرت و منابع معدنی آن هم شامل ذغال سنگ، گاز طبیعی، نفت خام، سنگ مرمر، سنگ آهن، منگنز، خاک‌رس، چینی، کرومیت و سلفون می‌باشند. اکثر مردم کشاورز هستند و بیشترین محصول آن برنج است. (4)
ب: جغرافیای سیاسی پاکستان
این کشور راهی برای دستیابی کشورای تازه استقلال یافته به دریای آزاد است. از تنگه هرمز خیلی دور نبوده و پایگاههای هوایی و دریایی آن در سواحل دریای عرب و دریای عمان می‌تواند نقش مهمی در منطقه داشته باشد. به علت دارا بودن انبوه جمعیت مسلمان و وجود جریانهای افراطی مذهبی می‌تواند کانون بنیادگرایی اسلامی و اشاعه آن به دیگر نقاط اسلامی باشد و لذا توجه کشورهای مسلمان بسیاری را به خود جلب کرده‌است.(5)
بافت اجتماعی و ساختار سیاسی در پاکستان آن چنان بحران زده‌است که چیزی به جز بی‌ثباتی مزمن و مداوم را نشان نمی‌دهد. انتخابات پارلمان 342 نفری پاکستان نشان می‌دهد که هیچ حزبی قادر به تشکیل یک اکثریت ساده نمی‌باشد. برخلاف ناتوانی احزاب سنتی و عرفی، گروهها و احزاب دارای گرایش اسلامی توانسته‌اند موقعیت خود را محکم و استوار سازند. ناتوانی ساختاری و ارزشی احزابی که در طی سی سال گذشته در قلمرو سیاست پاکستان تعیین کننده بوده‌اند و افزایش قدرت احزاب و گروههایی که هویت ارزشی آنان وجه مشخصه فعالیتهایشان می‌باشد، در فضایی به وقوع پیوسته است که ارتش نقش وسیعتری را نسبت به گذشته دارا می‌باشد. (6)
فصل چهارم: همکاری‌های منطقه‌ای در جنوب آسیا
ا- اتحادیه همکاری‌های منطقه‌ای جنوب آسیا (سارک)
گامهای نخست تشکیل این اتحادیه از طرف ضیاء‌الرحمن رئیس‌جمهور بنگلادش در نوامبر 1980 برداشته شد. وی از رهبران کشورهای جنوب آسیا خواست برای همکاری در قابل یک سازمان با هم تلاش کنند. بعد از نشست‌هایی در این زمینه، در نهایت در نشست داکا در دسامبر 1984 سران کشورهای عضو سند تشکیل اتحادیه (سارک) را امضاء کردند و فعالیتهای رسمی سازمان آغاز گردید. (1)
عوامل موثر در شکل‌گیری سارک عمدتاً اقتصادی و اجتماعی است، مسائلی نظیر فقر و بیکاری، بدهی گسترده خارجی، تراکم جمعیت، درآمد سرانه پایین، قاچاق و تروریسم از مهمترین موانع توسعه و رشد این منطقه است که کشورها برای مقابله با آنها نیازمند همکاری در سطح منطقه هستند. علاوه بر آن کشورهای ضعیف منطقه برای مقابله با هژمونی قدرتهای برتر یعنی هند و پاکستان روبه منطقه‌گرایی آورند تا از طریق درگیر کردن آنها در اتحادیه از تسلط تمام عیار آنها بکاهند. (2)
تشکیلات سارک عبارت است از: 1- شورای وزیران؛ متشکل از وزرای خارجه کشورهای عضو که در هر سال یک بار همدیگر را ملاقات می‌کنند و وظیفه تنظیم سیاستها، ارزیابی برنامه‌ها و تصمیم‌گیری روی موضوعات را دارد. 2- کمیته ایستا؛ که متشکل از معاونین وزرای خارجه دولتهای عضو می‌باشد. هرسال دوبار تشکیل جلسه می دهد و گزارشات کار خود را تقدیم شورای وزیران می‌نماید. 3- کمیته تکنیکی 4- دبیرخانه؛ جهت هماهنگ کردن و نظارت برفعالیتهای سارک در 1987 تاسیس گردید. دبیرکل از سوی شورای وزیران پس از معرفی دولتهای عضو منسوب می‌گردد. دبیرکل برای دو تا سه سال منصوب می‌گردد. (3)
زمینه‌هایی همگرایی در سارک در واقع همان مشکلات و موانع رشدی بود که بر سر راه کشورهای منطقه وجوددارد و برای رفع آنها، این کشورها نیاز به همکاری با هم دارند، اما موانعی نیز بر سر راه همکاری کشورهای عضو سارک وجود دارد که از آن جمله می‌توان به شرایط نابسامان اقتصادی، عدم برابری در توان اقتصادی، وابستگی‌های خارجی، عدم مکملیت اقتصادی، مسائل قومی و مذهبی، مسائل امنیتی اشاره کرد. (4)
کشورهای جنوب آسیا، در مراحل مختلفی از توسعه و رشد اقتصادی هستند، هند جزء 10 کشور صنعتی بزرگ جهان است و پاکستان در سطح متوسط و بقیه کشورها از توسعه نیافته ترین کشورهای جهان هستند. این منطقه یک پنجم جمعیت جهان را در خود جای داده‌است. توزیع منابع منطقه یکسان نیست، هند بیشترین منابع منطقه را دارد. 77 درصد جمعیت، 72 درصد کل مساحت، 84 درصد کل زمینهای قابل کشت، 81 درصد زمینهای جنگلی و 78 درصد تولید ناخالص ملی منطقه در اختیار هند است. سه چهارم فقرای جهان در این منطقه زندگی می‌کنند. رشد جمعیت بالا است که فشار زیادی بر روی منابع و رشد اقتصادی کشورها می‌گذارد.
در حال حاضر کشورهای سریلانکا، هند، بنگلادش و پاکستان با اختلاف قومی – مذهبی جدی مواجه هستند که نشان‌دهنده عجز سیستم‌های سیاسی این کشورها برای ایجاد یک نظام نمایندگی سیاسی موثر برای کلیه طبقات اجتماعی است. کشورهای منطقه یکدیگر را متهم به حمایت از گروههای مخالف داخل کشور دیگر قلمداد می‌کنند و این موضوع یکی از موانع بر سر راه همگرایی منطقه‌ای می‌باشد. جنوب آسیا از لحاظ طبیعی با مرکزیت هند است یعنی تمام کشورها همسایه هند هستند، به همین دلیل هیچ طرحی در منطقه درباره همکاری متقابل نمی‌تواند بدون مرکزیت هند صورت پذیرد، که این خود مانعی برای مشارکت برابر ایجاد می‌کند.
اما مهمترین مشکل امنیتی در جنوب آسیا تداوم تضاد و کشمکش حل نشده میان هند و پاکستان است. همچنین تفاوت در نظامهای سیاسی و نحوة نگرش رهبران سیاسی نیز مشکلی بر سر راه همگرایی منطقه می‌باشد. اما وجود مشکلات مشترک به ویژه در عرصه اقتصادی و اجتماعی می‌تواند کشورها منطقه را وادار به همکاری و تلاش در راه‌حل معضلات نماید.
دانلود مقاله بررسی رژیم درمانی و تغذیه مناسب در کنترل بیماری اسکیزوفرنی و نحوه برخورد با این افراد
| دسته بندی | علوم پزشکی |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 1047 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 116 |
مقاله بررسی رژیم درمانی و تغذیه مناسب در کنترل بیماری اسکیزوفرنی و نحوه برخورد با این افراد در 116 صفحه ورد قابل ویرایش
چکیده:
هدف ما از این بررسی ارائه راهکارهایی برای کنترل بهتر و بیشتر این بیماری است. چون این بیماری درمان قطعی ندارد خواستار این شدیم که روش های مناسب رژیم درمانی را در کنار انواع درمان های دیگر (دارو درمانی، گروه درمانی، خانواده درمانی، …) اجرا کنیم. برای این کار با تهیه‌ی پرسش نامه ای این بیماران را روان سنجی کردیم و میزان متغیرهای مختلف را در آنها بررسی کردیم. (که تعدادی از بیماران اسکیزوفرنی بیمارستان روانی سعادت آباد مورد بررسی قرار گرفته اند).
بیماران اسکیزوفرنی، بیماران حاد روانی هستند که مهم ترین اختلال آنها اختلال در تفکر است. بیماری اسکیزوفرنی یک بیماری مغزی حاد است که در این تحقیق این بیماری را هم از لحاظ زیستی- شیمیایی مورد بررسی قرار داده ایم و هم از لحاظ عوامل محیطی و بیرونی.
با قرار دادن این افراد در گروه های تغذیه ای خاص خود (با توجه به نوع اسکیزوفرنی آنها) می‌توان در همان مراحل اولیه‌ی بیماری تأثیر چشم گیری را مشاهده کرد به طوریکه در بعضی از بیماران که اسکیزوفرنی آنها حاد نبوده است توانسته اند به طور کلی دارو درمانی را کنار گذاشته و با رژیم درمانی به بهبودی و سلامتی کامل برسند.
تحقیقات نشان می دهند که به مسئلة تغذیه‌ی این افراد توجه خاصی نمی‌شود و با مسئله‌ی تغذیه‌ی این بیماران مانند سایر افراد عادی برخورد می‌شود. با توجه به مسئله‌ی کم اشتهایی این افراد، پزشک باید بتواند با ایجاد یک رابطه‌ی کاملاً صمیمانه بین خود و بیمار، با این مسئله مبارزه کند و با ارائه‌ی رژیم درمانی در کوتاه مدت تاثیرهای شگرف آن را ببیند و بتواند دنیای واقعی را در ذهن آنها تداعی کند و زندگی واقعی را به آنها نشان دهد. تا این بیماران بتوانند مانند سایر افراد سالم دیگر زندگی کنند (در دنیای واقعی که وجود دارد نه دنیای خیالی خود).
به امید آن روز که به بیماران روانی توجه بیشتری شود زیرا که روح آدمی با ارزش‌‌ترین چیز موجود در این دنیاست.
واژه های کلیدی: سندرم کاپ گرا، رانده شدن به پایین، فرضیه‌ی سببیت اجتماعی، خانواده‌های دوسویه، خانواده‌های مورب، توهمات سن استیک، پتانسیل فراخوانده
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده
فصل اول
مقدمه................................................................................................................ 2
اسکیزوفرنی....................................................................................................... 3
تاریخچه‌ی اسکیزوفرنی...................................................................................... 4
همه گیری شناسی.............................................................................................. 6
سن و جنس....................................................................................................... 6
فصلی بودن تولد................................................................................................. 7
توزیع جغرافیایی................................................................................................. 7
میزان تولید مثل.................................................................................................. 7
بیماری جسمی................................................................................................... 8
خودکشی در بیماران اسکیزوفرنی......................................................................... 8
مصرف و سوء مصرف توأم مواد.......................................................................... 8
تراکم جمعیت................................................................................................... 9
ملاحظات فرهنگی اجتماعی- اقتصادی................................................................. 9
بی خانمانی در این بیماران................................................................................... 10
سبب شناسی...................................................................................................... 10
مدل استرس- دیاترز........................................................................................... 11
فصل دوم
ماهیت اسکیزوفرنی و انواع آن............................................................................. 13
فرضیه ها (تئوری ها)........................................................................................... 14
جواب فرضیه ها:................................................................................................ 14
اهداف رژیم درمانی در بیماران اسکیزوفرنی.......................................................... 17
گروه های High Histamine............................................................................... 18
گروه Low Histamine...................................................................................... 18
گروه Pyrroluria............................................................................................... 19
عوامل زیست شناختی......................................................................................... 22
صرع پارسیل مرکب Epilepsy (Complex Partial)............................................... 30
پتانسیل های فراخوانده (Evoked Potentiaks)...................................................... 30
اختلال حرکت چشم.......................................................................................... 31
توارث.............................................................................................................. 32
عوامل روانی اجتماعی......................................................................................... 33
وابستگی مضاعف (duble bind).......................................................................... 36
گسستگی (schism) و خانواده های مورب (skewed)............................................. 36
خانواده های دوسویه کاذب- شبه خصمانه............................................................ 36
فصل سوم
انواع اسکیزوفرنی............................................................................................... 39
اسکیزوفرنی ساده............................................................................................... 39
هبه فرنی........................................................................................................... 40
اسکیزوفرنی کاتاتونی......................................................................................... 40
اسکیزوفرنی پارانوئید.......................................................................................... 40
اسکیزوفرنی شبه نوروزی (پسودونوروتیک)........................................................... 41
کاتاتونی دوره ای .............................................................................................. 41
پارافرنی دیررس................................................................................................. 42
تشخیص............................................................................................................ 42
انواع در DSM-IV............................................................................................. 42
ویژگی های بالینی ............................................................................................. 52
علائم و نشانه های پیش از بیماری........................................................................ 52
معاینه وضعیت روانی........................................................................................... 53
یافته های عصبی................................................................................................. 57
آزمون های روانشناختی....................................................................................... 58
فصل چهارم
تشخیص افتراقی................................................................................................. 61
اختلالات ثانوی و ناشی از مواد............................................................................ 61
تمارض و اختلالات ساختگی.............................................................................. 61
اختلالات خلقی................................................................................................. 62
اختلالات شخصیتی............................................................................................ 62
اختلالات اسکیزوافکتیو....................................................................................... 62
ارتباط بین افسردگی و اسکیزوفرنی....................................................................... 63
سیر و پیش آگهی.............................................................................................. 63
کناره گیری....................................................................................................... 64
اختلال جریان فکر.............................................................................................. 65
تغییرات عاطفی.................................................................................................. 66
آشفتگیهای رفتاری و اعمال حرکتی..................................................................... 67
تشکیل هذیان و وضعیت پارانوئیدی...................................................................... 68
اختلالهای ادراکی ............................................................................................. 69
درمان............................................................................................................... 70
فصل پنجم
سندرم کاپ گرا................................................................................................ 81
سبب شناسی اسکیزوفرنی.................................................................................... 81
تأثیر عوامل ارثی و محیطی در اسکیزوفرنی............................................................ 81
ساختمان بدنی................................................................................................... 83
عوامل مربوط به غده های مترشح داخلی و سوخت و ساز........................................ 83
مکانیسم دوپامینرژیک در اسکیزوفرنی.................................................................. 84
رابطة کودک- مادر یا کودک- والدین در سالهای اول........................................... 85
طبقة اجتماعی.................................................................................................... 86
عوامل خارجی................................................................................................... 86
عوامل اجتماعی و محیطی.................................................................................... 86
استرس های مقارن و تاثیرهای خانواده.................................................................. 87
همگونی و ناهمگونی در اسکیزوفرنی................................................................... 88
تشخیص............................................................................................................ 89
تشخیص افتراقی حالتهای پارانوئید........................................................................ 90
پیش آگهی....................................................................................................... 91
فصل ششم
درمان اسکیزوفرنی............................................................................................. 94
اقدامات عمومی.................................................................................................. 94
روشهای درمانی فیزیکی...................................................................................... 94
اختلالات ......................................................................................................... 97
اسکیزوفرنی 1................................................................................................... 98
علائم................................................................................................................ 99
علائم منفی........................................................................................................ 99
علائم مثبت........................................................................................................ 100
علت بیماری جنون جوانی (اسکیزوفرنی)............................................................... 100
جنون جوانی...................................................................................................... 100
چه وقت به دنبال پزشک برویم؟.......................................................................... 100
تشخیص............................................................................................................ 101
درمان............................................................................................................... 101
داروهای ضدجنون (ننورولپتیک).......................................................................... 101
مهارت های سازگاری........................................................................................ 102
گروه های حمایتی............................................................................................. 102
پرسشنامه........................................................................................................... 103
نتیجه................................................................................................................ 116
منابع................................................................................................................. 117
مشکلاتی که در انجام این پروژه وجود داشت........................................................ 118
معرفی سایت‌ها و ایمیل‌ها و پزشکان برای اطلاع رسانی به مراجعه‌کنندگان................ 119
مقدمه:
جنگ و اثرات ناشی از آن همواره انسان را تهدید کرده است. به طوریکه پس از گذشت سالهای متمادی از جنگ ها اثرات سوء آن هنوز در بیماران روانی دیده می‌شود که نه تنها زندگی خود این بیماران بلکه زندگی اطرافیان آنها را هم مختل ساخته است. از آن جا که روح آدمی با ارزش ترین چیز است، با گذشت زمان و هر چه قدر که به سمت جلو پیش می رویم و با پیشرفتهای روز افزون و توجه بیشتر به دنیای ماشین آلات روبرو می شویم ناخودآگاه روح و روان خود را فراموش می کنیم که به دنبال آن اختلالات روانی افزایش می یابند و در آینده ای نزدیک که علم و صنعت نهایت پیشرفت خود را کردند علوم انسانی بخصوص علم روانشناسی در دنیا بیشتر مطرح خواهند شد. زیرا انسان متوجه روح خسته و شکست خورده‌ی خود می‌شود.
موضوع تحقیق من در مورد بیماران اسکیزوفرنی و کنترل این بیماری با رژیم غذایی مناسب است. این بیماران اغلب مشاغل و کارهای خود را از دست می دهند و ارگان یا سازمانی که به طور جدی از آنها حمایت کند وجود ندارد و اکثر این افراد بی خانمانی را تجربه می‌کنند و آن می‌شود که ما اکثر این افراد را در خیابان ها در حال پرسه زدن می بینیم. اغلب این افراد از طرف خانواده، دوستان طرد می‌شوند که به دنبالش اعتیاد، بزهکاری، افسردگی، خودکشی، دیگرکشی، آزار رساندن به دیگران را به همراه دارد. از آن جا که این افراد خود را بیمار نمی دانند حاضر به همکاری با پزشک خود در زمینه‌ی دارو درمانی نیستند و هر چه قدر که همکاری آنها با پزشک کم تر شود این بیماری حادتر خواهد شد ما خواستاریم که با روشی ساده و کم هزینه که البته قابل اجرا نیز هست زندگی واقعه ای را به این بیماران که اکثراً جوان هستند باز گردانیم.
اسکیزوفرنی
اصطلاح اسکیزوفرنی ، در تمام گروههای سنی، آن دسته از بیماریها را شامل می‌شود که از همان ابتدا با اختلالهای اساسی در شخصیت، تفکر، زندگی هیجانی، رفتار، علاقه‌مندیها و ارتباط با دیگران مشخص می‌شود.
اسکیزوفرنی گرایشی به کناره گیری از محیط و گسیختگی درونی در تفکر، احساس و رفتار در شخص مبتلا ایجاد می‌کند که منتج به ناهماهنگی بین حالت عاطفی و افکار و رفتار بیمار می‌شود. همچنین گرایشی به تشکیل تداعیهای ویژه در تفکر و تمایلی به برون فکنی های مرضی به وجود می‌آید.
تجزیة اعمال روانی در اسکیزوفرنی ذره ای است و با نوع تجزیة توده ای که در هیستری و شخصیتهای چندگانه دیده می‌شود کاملاً متفاوت می‌باشد.
توصیف بالینی اسکیزوفرنی تحت عنوانهای زیر سهولت بیشتری فراهم می‌کند:
1- کناره گیری
2- تجزیه و انفکاک:
الف) اختلال فکر
ب) انفکاک عاطفی
ج) انفکاک رفتاری
1- حالت پارانوئید
2- ناهنجاریهای ادراکی
در پنج ساله گذشته پیشرفت های عمده در فهم اسکیزوفرنی در سه زمینه اساسی حاصل شده است. اولاً، پیشرفت های روش های تصویرگیری از مغز، مخصوصاً تصویرگیری بارزونانس مغناطیسی (M R I )، و پالایش روش های نوروپاتولوژیک موجب تمرکز علاقه بر سیستم لیمبیک به عنوان محل فیزیوپاتولوژی اساسی اسکیزوفرنی گردیده است. نواحی مورد توجه خاص مشتملند بر آمیگدال، هیپوکامپ و شکنج پاراهیپوکامپی. تمرکز بر این نواحی مغز موجب بی توجهی به نواحی دیگر مغز نیست بلکه موجب بوجود آمدن فزاینده فرضیه‌هائی می شود که با گسترش معلومات پایه در مورد اسکیزوفرنی قابل سنجش است. ثانیاً پس از معرفی کلوزاپین (Clozaril)، یک داروی ضد جنون آتیپیک با حداقل اثرات جانبی عصبی، پژوهش‌های فراوان در مورد سایر ضد جنون‌های آتیپیک، بخصوص ریسپریدون و رموکسی پراید به عمل آمده است. این داروهای آتیپیک و داروهای دیگر که در نیمه دوم دهه 1990 معرفی خواهند شد می‌توانند در کاهش علائم منفی اسکیزوفرنی موثر و با بروز اثرات نامطلوب نورولوژیک معدودتری همراه باشند. ثانیاً، با بهبود درمان‌های داروئی و شناخته شدن وسیع تر اساس زیست شناختی اسکیزوفزنی، از جمله عوامل روانی- اجتماعی موثر بر اسکیزوفرنی، از جمله عوامل موثر بر شروع، و نتایج درمانی پدید می‌آید.
تاریخچه اسکیزوفرنی
تاریخچه روانپزشکان و نورولوژیست‌هائی که در مورد اسکیزوفرنی قلم‌زده و نظریه‌پردازی کرده‌اند، همانند تاریخچه خود راونپزشکی است. ابعاد این مساله بالینی همیشه توجه صاحب نظران بزرگ را در سراسر تاریخ این رشته بخود جلب کرده است امیل کرپلین و یوگین بلولر دو شخصیت کلیدی در تاریخ اسکیزوفرنی هستند. بندیک مورل (Emil Kraepelin) (جنون زودرس) را برای بیمارانی که بیماری مهجر به زوال عقل آنان در دوره نوجوانی شروع شده بود بکار برد؛ کارل کالبام (Karl Kahlbaum) (1899- 1828) علائم کاتاتونی را شرح داد، و اوالدهکر (Ewald Hecker) (1909- 1843) رفتار بی نهایت غریب هبه فرنیک را توصیف نمود.
امیل کرپلین: امیل کرپلین اصطلاح مورل را به dementia precox لاتینیزه کرد، اصطلاحی که برفرآیند شناختی مشخص (دمانس) و شروع زودرس (پره کوز) تاکید داشت، چیزی که مشخصه اختلال است. کرپلین بیماران مبتلا به دمانس پره کوز را از بیمارانی که مبتلا به جنون منیک- دپرسیو یا پارانو یا طبقه بندی می شدند تفکیک کرد. بیماران مبتلا به دمانس پره کوز با سیر طولانی و رو به تباهی و علائم بالینی شایع هذیان ها و توهمات مشخص می شدند. نظر کرپلین در مورد سیر اسکیزوفرنی از نظر سیر رو به تباهی حتمی سوءتعبیر شده است، چون وی اعلام نمود که تقریباً 4 درصد بیماران او بهبود کامل و 13 درصد نیز بهبود موقت قابل ملاحظه پیدا کردند. بیماران مبتلا به جنون مینک دپرسیو از مبتلایان به دمانس پره کوز، با توجه به دوره های مشخص بیماری که با فواصل عملکرد بهنجار از هم جدا می شدند تفکیک می گردیدند. علائم عمده بیماران مبتلا به پارانویا هذیانهای مستمر گزند و آسیب بود اما سیر رو به تباهی دمانس پره کوز یا علائم متناوب جنون مینک دپرسیو را نداشت.
یوگین بلولر: یوگین بلولراصطلاح «اسکیزوفرنی» (schizophrenia) را ابداع کرد واین اصطلاح در منابع علمی جانشین «دمانس پره کوز» گردید. به نظر بلولر این اصطلاح بر وجود گسستگی بین تفکر، هیجان، و رفتار در بیماران مبتلا تاکید می کرد. معهذا، این اصطلاح با سوءتفاهم گسترده همراه بوده است. بخصوص در نظر عوام که آن را شخصیت از هم گسسته می پنداشتند. شخصیت گسسته یا دوپاره (split personality) (که امروزه اختلال هویت تجزیه ای نامیده می شود)، اختلالی کاملاً متفاوت است که در چهارمین چاپ راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM- IV) با سایر اختلالات تجریه ای طبقه بندی شده است. یک وجه تفکیک عمده که بلولر بین مفهوم اسکیزوفرنی و مفهوم دمانس پره کوز کرپلین قائل شد این بود که سیر رو به تباهی لزوماً در مفهوم اسکیزوفرنی، به گونه ای که در دمانس پره کوز بود، وجود نداشت. این گسترش تشخیص احتمالاً به پیدایش حداقل در برابر در میزان بروز اسکیزوفرنی قبل از معرض شد DSM- IV در مقایسه ممالک اروپائی (که به اصول کرپلین گرایش داشتند) با ایالات متحده (که از اصول بلولری تبعیت می کرد) گردید. از DSM-IVبه بعد سیستم تشخیص گذاری ایالات متحده آشکار به عقاید کرپلین گرایش پیدا کرده است. هر چند اصطلاح «اسکیزفرنی» بلولر بر چسب مقبول بین المللی برای این اختلال باقی مانده است.
چهار «A»: بلولر در توضیح بیشتر نظریه دوپارگی روانی بیماران مبتلا، علائم اساسی (یا اولیه) اسکیزوفرنی را شامل اختلال تفکر مشخص با اختلال تداعی، بخصوص شل شدن آن ، توصیف کرد. سایر علائم اساسی عبارت بودند از اختلال عاطفی، اوتیسم، و دوگانگی احساس. به این ترتیب چهار A بلولر تشکیل یافته از ambivalence, autism, affect, association بلولر همچنین علائم فرعی (یا ثانوی) را تعریف کرد که مشتمل بوده بر توهمات و هذیان ها، علائمی که در مفهوم کرپلینی اختلال بخش عمده ای را تشکیل می‌داد.
نظریه پردازان دیگر: آدولف مایر (Adolf Meyer)، هری استک سالیوان (Harry Stack Sullivan)، گابریل لنگفلت (Gabriel Langfeldt) و کورت اشنایدر (Kurt Schneider) نیز سهم عمده ای در فهم بسیاری از جنبه های اسکیزوفرنی داشته اند. مایر، بنیانگذار پسیکوبیولوژی، متعقد بود که اسکیزوفرنی و سایر اختلالات روانی واکنش در مقابل استرس های گوناگونی زندگی است و به همین جهت سندرم «واکنش اسکیزوفرنیک» را معرفی نمود. سالیوان، بنیانگذار مکتب روانکاوی بین فردی (interpersonal, psychoanalytic school) روی انزوای اجتماعی به عنوان یک علت و علامت اسکیزوفرنی تاکید نمود. داده های ارنست کرچمر(Ernst Kretschmer) این عقیده را تقویت می کرد که اسکیزوفرنی در بیمارانی که سنخ بدنی آستنیک، آتلتیک، و دیسپلازیک دارند بیشتر از مستعد اختلالات دو قطبی هستند، مشاهده می شود. هر چند این برداشت غیر عادی به نظر می رسد، چندان ناهماهنگ با برداشت سطحی در مورد سنخ بدنی افراد بی خانمان نیست.
گابریل لنگفلت: لنگفلت بیماران مبتلا به علائم پسیکوتیک عمده را به دو گروه تقسیم کرد: بیمارانی که مبتلا به اسکیزوفرنی واقعی بوده اند و بیماران مبتلا ب جنون اسکیزوفرنیفرم. لنگفلت در توصیف اسکیزوفرنی واقعی (true schizophrenia) بر اهمیت وجود مسخ شخصیت، اوتیسم، کندی هیجانی، و شروع آهسته و احساس مسخ واقعیت تاکید کرد. اسکیزوفرنی واقعی بعدها در مقالات لنگفلت و پیروان او با نام های اسکیزوفرنی هسته ای (nuclear schizophrenia) اسکیزوفرنی فرآیندی (process schizophrenia) و اسکیزوفرنی بهبود ناپذیر معرفی شد.
کورت اشنایدر: کورت اشنایدر تعدادی علائم درجه اول تعریف کرد که خود به هیچوجه آن ها را مختص اسکیزوفرنی نمی دانست اما در تشخیص گذاری ارزش قاطع برای آن ها قائل بود (جدول 1-13). اشنایدر اشاره کرد که اسکیزوفرنی را می توان منحصراً بر اساس علائم درجه دوم یا یک شکل بالینی دیگر نیز تشخیص داد. منظور اشنایدر کاربرد بدون انعطاف این علائم نبود. او به پزشکان هشدار داد که تشخیص اسکیزوفرنی را در بعضی از بیماران که علائم درجه اول را نشان نمی دهند می توان گذاشت. متاسفانه این هشدار غالباً نادیده گرفته می شود و فقدان این علائم در مصاحبه ای واحد گاهی قرینه‌ای بر این که بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی نیست تلقی می شود.
کارل یاسپرز: کارل یاسپرز (Karl Jaspers) یک فیلسوف و روانپزشک بود و سهمی عمده در روانکاوی وجودی داشته است. یاسپرز با پسیکوپاتولوژی با این عقیده که چهار چوب مفهومی یا اصول بنیادی در کار نیست برخورد نمود. لذا، یاسپرز در نظریه های خود مورد اسکیزوفرنی سعی کرد زیر مفاهیم سنتی، نظیر ذهنی و عینی، علت و معلول، واقعیت و خیال، باقی نماند. یک زمینه خاص رشد فلسفه علاقه او به مفهوم هذیان های بیمار روانی بود.
- عدم تحمل مواد غذایی مختلف
با تأمین نیازهای تغذیه ای بیماران ساخته شده نوروترانسمیترها، انتقال پیام های عصبی و تشکیل رستورها بهتر صورت می‌گیرد. و همچنین مداخلات تغذیه ای باعث کاهش اثرات جانبی نامطلوب ناشی از داروها می‌شود و میزان مصرف داروها را به جز در مواقع خیلی حاد کاهش می‌دهد.
فرضیه ها: (تئوری ها)
1) تحقیقات نشان می دهند که خوردن یکبار ماهی در هفته باعث کندی اختلالات روانی و ابتلای به چاقی و میانسالی می‌شود:
2) بررسی ها نشان می‌دهد که تغذیه و رژیم غذایی مناسب به طور معجزه آسایی علائم نامطلوب (ناشی از داروهای ضد جنون) مثل افسردگی و … را کاهش می‌دهد:
3) بررسی ها نشان می دهند که دوقلوهای یک تخمکی که در کنار یکدیگر زندگی کرده‌اند نسبت به دوقلوهای یک تخمکی که از یکدیگر جدا زندگی می‌کنند اسکیزوفرنی شدیدتر و حادتر است:
4) تحقیقات نشان می‌دهد که اسکیزوفرنی در نواحی جغرافیایی خاصی شیوع بیشتری دارند:
5) بررسی ها نشان داده است میزان مرگ و میر بیماران اسکیزوفرنی از تصادفات و سایر عوامل طبیعی بالاتر از جمعیت کلی است:
6) احتمال بیشتری است که این بیماران (بیماران اسکیزوفرنیک) در زمستان یا اوایل بهار بیشتر متولد می‌شوند.
7) جنسیت در این اختلال (بیماری اسکیزوفرنی) چه تاثیری دارد.
جواب فرضیه 1 :
اسیدهای چرب ضروری شامل گروه Omega6 , Omega3 بوده که چربیهای مفید هستند می باشند و 60% وزن خشک مغز را چربی تشکیل می‌دهد.
افسردگی شایع در این بیماران در اثر کمبود اسیدهای چرب امگا 3 بوجود می‌آید که در جهت ناکافی مغزهای روغنی، غلات کامل و سایر دانه ها، ماهی های آبهای عمیق حادث می‌شود. بسیاری از روانپزشکان و روانشناسان با دارو درمانی کمک بر از بین بردن سطح سرتونین در مغز می‌کنند.
جواب فرضیه 2 :
هدف کلی، بهبود وضعیت بیماران اسکیزوفرنی با مداخلات تغذیه ای و مکمل ها است. مداخلات تغذیه ای در مراحل اولیه بیماری به طور معجزه آسایی، علائم نامطلوب را بهبود می بخشد. ترکیبات شیمیایی مغز در مراحل اولیه به زودی اصلاح شده همچنین در موارد مزمن بیماری ترفیع نیازهای تغذیه ای از (دژنره) شدن سلول های عصبی جلوگیری می‌کند همچنین متابولیسم (نوروترانسمیترها) را که ارتباط پیچیده ای با عکس‌العمل های شیمیایی وابسته به ویتامین، مینرالها و سایر ماکرومغذیها دارد بهبود می بخشد.
مواقعی که رژیم غذایی فاقد مقادیر کافی مواد مغذی باشد، مکمل یاری تغذیه ای به صورت امری اجتناب ناپذیر درمی‌آید. در مکمل یاری و مداخلات تغذیه ای میزان نیاز بهبود بیماران از طرق علمی تعیین شده و می‌توان نیازهای تغذیه ای بیماران را به طور مطلوبی تأمین نمود. لذا در جهت رسیدن به بهبود وضعیت بیماران اسکیزوفرنی تعیین مشکلات متابولیکی و تعیین میزان کمبودهای تغذیه ای بیماران از طریق آزمایشهای شیمیایی و تعیین عدم تحمل های بیماران بستری لازم و ضروری است.
جواب فرضیه 3 :
اگر محیط خانوادگی واحد در مشابهتهای جفت های دوقلو دخیل باشد آن وقت باید خطر ابتلا به اسکیزوفرنی برای فردی از دوقلوهای یک تخمی و فردی از همان جنس از دوقلوهای دو تخمی که با بیمار در یک محل بزرگ شده باشد، یکسان باشد. اما واقعیت این است که آمار و ارقام بیانگر این است که تفاوت عمده ای بین دوقلوهای یک تخمی و دو تخمی از این نقطه نظر وجود دارد. تحقیقات دربارة گرایشهای دوقلوهای مشابه (یک تخمی) که جدا از هم بزرگ شده اند نیز حاکی از میزان توافق مشابهی در مقایسه با دوقلوهای مشابهی است که پیش هم بزرگ شده اند. مطالعه بسیار جالبی دربارة مقایسة سرنوشت دو دسته از اطفالی که از اوایل تولد از مادرانشان جدا کرده بودند، به وسیلة هستون انجام گرفته است. در این مطالعه 47 نوزاد که از مادران مبتلا به اسکیزوفرنی در بیمارستان روانی به دنیا آمده و پس از جدا کردن از مادرانشان به پرورشگاه فرستاده شده بودند و با 50 نوزاد شاهد از همان پرورشگاه که از نظر جنسیت و محل پرورش اعم از خانواده یا مؤسسات دیگر و مدت اقامت در مراکز نگهداری کودکان مشابه بودند مورد مقایسه قرار گرفت. کلیة اطفال هر دو گروه از دورة طفولیت، سالهای مدرسه و بزرگسالی تا میانگین سنی سی و شش سالگی تحت پیگیری قرار گرفتند. از این تعداد 5 نفر مبتلا به اسکیزوفرنی شدند که همه متعلق به گروه غیرکنترل بودند در صورتی که هیچ موردی از ابتلا به اسکیزوفرنی در گروه مقایسه مشاهده نشد. این یک مطالعه و بررسی عالی است که در آن محیط پرورشی اولیه، یکسان حفظ شده تا تاثیرات اختلاف وراثت ظاهر شود.
جواب فرضیه 4:
اسکیزوفرنی از نظر جغرافیائی در ایالات متحده یا در سراسر دنیا پخش یکسان ندارد. از نظر تاریخی، شیوع اسکیزوفرنی در شمالشرق و غرب ایالات متحده بالاتر از سایر نواحی بوده است، هر چند این بخش نابرابر از بین رفته است. معهذا دربعضی از نواحی جغرافیائی دنیا اسکیزوفرنی شیوع بالای غیرعادی دارد. بعضی ها این «گودال»های جغرافیائی اسکیزوفرنی را مؤید علت عفونی (مثلاً ویروسی) اسکیزوفرنی تلقی کرده اند.
جواب فرضیه 5 :
میزان مرگ ومیر بیماران اسکیزوفرنیک از تصادفات و سایر علل طبیعی بالاتر از جمعیت کلی است. این افزایش مرگ و میر با متغیرهای وابسته به موسسات یا مربوط به درمان قابل توجیه نیست. میزان بالا احتمالاً به این امر مربوط است که تشخیص و درمان اختلالات طبی و جراحی در بیماران اسکیزوفرنیک ممکن است دشوار باشد. چندین مطالعه به این نتیجه رسیده اند که تا 80 درصد بیماران اسکیزوفرنیک بیماری داخلی همزمان دارند که ممکن است شناخته نشده باشند.
جواب فرضیه 6:
یک یافته مهم در پژوهش های اسکیزوفرنی این است که کسانی که بعدها دچار اسکیزوفرنی می گردند احتمال بیشتری هست که در زمستان یا اوائل بهار متولد شد باشند و احتمال کمتری هست که در اواخر بهار و تابستان به دنیا آمده باشند. بطور اخص، در نیمکره شمالی، از جمله ایالات متحده افراد اسکیزوفرنیک در ماه های بین ژانویه و آوریل متولد می شوند. در نیمکره جنوبی افراد اسکیزوفرنیک، بیشتر در ماه‌های ژوئیه تا سپتامبر به دنیا می آیند. فرضیه های مختلف برای توجیه این موضوع ارائه شده است که مشتملند بر فرضیه تاثیر یک عامل مختص به فصل نظیر یک ویروس یا تغییر یک ویروس یا تغییر فصلی رژیم غذائی؛ یک فرضیه دیگر این است که افراد واجد استعداد ژنتیک برای اسکیزوفرنی شانس زیست شناختی بیشتری برای فائق آمدن به تهاجم مختص به فصل دارند.
جواب فرضیه 7:
شیوع اسکیزوفرنی در مرد و زن برابر است. اما دو جنس در شروع و مسیر بیماری تفاوت‌هائی نشان می دهند. شروع بیماری در مردها زودتر از زن ها است. بیش از دوسوم مردهای اسکیزفرنیک و فقط یک سوم زن های اسکیزوفرنیک قبل از 25 سالگی برای نخستین بار در بیمارستان روانی بستری می شوند. اوج شروع بیماری در مردها 15 تا 25 سالگی و در زن ها 25 تا 35 سالگی است. شروع اسکیزوفرنی قبل از 10 سالگی و پس از 50 سالگی بی نهایت نادر است. بیش از 90 درصد بیماران تحت درمان برای اسکیزوفرنی بین 15 تا 55 سال دارند. بعضی از مطالعات حاکی است که مردها بیشتر از زن ها ممکن است در نتیجه علائم منفی پسرفت پیدا کنند و زن ها احتمال بیشتری هست که عملکرد اجتماعی بهتر از مردها داشته باشند. بطور کلی فرجام بیماران اسکیزوفرنیک زن بهتر از فرجام بیماران اسکیزوفرنیک مرد است.
اهداف رژیم درمانی در بیماران اسکیزوفرنی
هدف کلی، بهبود وضعیت بیماران اسکیزوفرنی با مداخلات تغذیه ای و مکمل ها است. مداخلات تغذیه ای در مراحل اولیه بیماری به طور معجزه آسایی، علائم نامطلوب را بهبود می بخشد. ترکیبات شیمیایی مغز در مراحل اولیه به زودی اصلاح شده همچنین در موارد مزمن بیماری ترفیع نیازهای تغذیه ای از (دژنره) شدن سلول های عصبی جلوگیری می‌کند همچنین متابولیسم (نوروترانسمیترها) را که ارتباط پیچیده ای با عکس‌العمل های شیمیایی وابسته به ویتامین، مینرالها و سایر ماکرومغذیها دارد بهبود می بخشد.
مواقعی که رژیم غذایی فاقد مقادیر کافی مواد مغذی باشد، مکمل یاری تغذیه ای به صورت امری اجتناب ناپذیر درمی‌آید. در مکمل یاری و مداخلات تغذیه ای میزان نیاز بهبود بیماران از طرق علمی تعیین شده و می‌توان نیازهای تغذیه ای بیماران را به طور مطلوبی تأمین نمود. لذا در جهت رسیدن به بهبود وضعیت بیماران اسکیزوفرنی تعیین مشکلات متابولیکی و تعیین میزان کمبودهای تغذیه ای بیماران از طریق آزمایشهای شیمیایی و تعیین عدم تحمل های بیماران بستری لازم و ضروری است.
بررسی انجام گرفته در مراکز درمانی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی چنین مشاهده شد که توجه خاصی به وضعیت تغذیه ای آنها نشده است و با آنها همانند بیماران عادی برخورد می شود، لذا این مسئله من را بر آن داشت که در مورد وضعیت تغذیه ای و بیوشیمیایی آنها بررسی هایی را انجام دهم. طی مطالعات تحقیقات در بین 24 نفر از بیماران بستری در بیمارستان امام حسین (ع) کسانی که در بخش روانپزشکی بستری بودند. از نظر میزان (هیستامین) روی، مس، منیزیم، اسید فولیک، ویتامین های B12 ، B6 ، B3 ، از نظر عمل لاکتوز، گلوتن، فاویسم و مشکلات متابولیکی، هیپوگلیسمی، هیپرگلیسمی، هیپو آمونیومی مورد بررسی قرار گرفتند. یافته های پژوهش شناخت مشکلات تغذیه ای و راهکارهای مربوط به آن از یافته های اساسی این پژوهش می‌باشد.
چهار گروه عمده زیر مورد بررسی قرار می گیرند:
عدم توازن بیوشیمیایی 90 درصد بیماران اسکیزوفرنی به 3 گروه بیوشیمیایی تقسیم می‌شوند:
Pyrroluria
Low Histam
High Histam
هیستامین بازتابی از وجود (نوروترانسمیتر) است. تعادل فعالیت تحریکی هستة سلولهای مغزی در ناحیه ای از مغز که مسئول ایجاد محرک های رفتاری می باشد، به وجود هیستامین وابسته است. به صورتی که این ناحیه پیام ها و محرک های عصبی را دریافت و تفکیک محرک های عصبی را بر عهده دارد.
اسکیزوفرنی کاتاتونی
این نوع اغلب شروع ناگهانی دارد و در تابلو بالینی، آشفتگیهای رفتاری و پدیده های حرکتی تفوق دارد.
شروع بیماری در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی است و احیاناً ممکن است در دهة چهارم یا دیرتر نیز اتفاق بیافتد. سیر بیماری در اغلب موارد نمایانگر دگرگونیهای رفتاری است که ممکن است از حالت بهت تا حالتهای تحریکی تغییر کند.
اسکیزوفرنی نوع کاتاتونی بهترین نمونة گسیختگی در رفتار است که طیف آن از ادا و اصول درآوردن، گرفتن وضعیتهای ناجور، دادن پاسخهای خود به خودی به محرکها چون اطاعت ماشینی، پژواک کلام و پژواک رفتار تا پرفعالیتی خود به خودی، حفظ وضعیتهای بدنی تحمیل شده، منفی کاری تغییر می‌کند. توهمات، هذیانها، اختلال جریان فکر و اختلالهای هیجانی نیز موجود است اما وضوح و برجستگی پدیده های حرکتی را ندارد.
اسکیزوفرنی پارانوئید
این نوع با پیدایش هذیانها، مخصوصاً هذیانهای گزند و تعقیب مشخص می‌شود. آغاز بیماری معمولاً در سنین بالاتری است و شخصیت بیمار در مقایسه با سایر انواع اسکیزوفرنی بهتر حفظ شده است. هذیانها اغلب از نوع گزند و تعقیب است اما هذیانهای بزرگ منشی و بیمار انگاری نیز ممکن است موجود باشد. هذیانها ممکن است نزد بعضی از بیماران متغیر و زودگذر باشد و بیماران اعتقاد محکمی به آنها نداشته باشند در صورتی که در بعضی دیگر از بیماران هذیانها سازمان یافته، بسیار پیچیده و نسبتاً با ثبات هستند.
در گذشته رسم بر این بود که پارافرنی و پارانویا را که در واقع از انواع فرعی اسکیزوفرنی پارانوئید هستند به عنوان بیماریهای مجزایی تلقی کنند.
از مشخصات پارافرنی این است که آغاز آن در سنین بالاتر و با هذیانهای نیمه سازمان یافته توام با توهمات همراه است. اختلال جریان فکر این بیماران هنگامی آشکارتر می‌شود که بیمار شروع به گفتگو در اطراف هذیانهایش می‌کند و یا دچار آشفتگی هیجانی می‌شود.
از مشخصات پارافرنی این است که آغاز آن در سنین بالاتر و با هذیانهای نیمه سازمان یافته توام با توهمات همراه است. اختلال جریان فکر این بیماران هنگامی آشکارتر می‌شود که بیمار شروع به گفتگو در اطراف هذیانهایش می‌کند و یا دچار آشفتگی هیجانی می‌شود.
اصطلاح پارانویا در مورد بیمارانی اطلاق می‌شود که دستگاه هذیانی ثابتی بدون اختلال جریان فکر و توهمات داشتند و شخصیت در آنها خوب حفظ شده بود.
پژوهش و پیگری در مورد بیمارانی که تشخیص اولیة پارانویا و پارافرنی داشته اند پیوسته نشان داده است که این بیماران بعدها به موارد اسکیزوفرنی های واضح با اختلال جریان فکر و توهم تبدیل شده‌اند.
اسکیزوفرنی شبه نوروزی (پسودو نوروتیک)
این نوع از اسکیزوفرنی خصوصیاتی چون نوروز دارد با این تفاوت که خصلتهای خلاف قاعدة دیگری نیز در تابلو بالینی آنها به چشم می خورد. از صور غالب در تابلو بالینی بیماری، اضطراب است که تمام جنبه های زندگی بیمار را فرا می‌گیرد. معمولاً تظاهرات نوروتیک مختلف است و انواع و اقسام نشانه های نوروز به طور همزمان در آنها دیده می‌شود.
تظاهرات فاحش هیستریک، تظاهرات جسمی اضطراب، بی اشتهایی، استفراغ، طپش قلب، ترس مرضی، وسواس، رفتار و افکار وسواسی و غیره ممکن است موجود باشد. تظاهرات نوروتیک مرتباً تغییر قیافه می‌دهد ولی هرگز خاموش نمی‌شود.
دوره های کوتاه حملات پسیکوز با علایم و نشانه های واضح اسکیزوفرنی ممکن است در سرتاسر دورة بیماری به چشم بخورد. افکار انتساب به خود، هذیانهای بیمار انگاری، احساس تغییر وجود (دپرسونالیزاسیون) و انحرافهای جنسی ممکن است در تابلوی بالینی اسکیزوفرنی شبه نوروزی موجود باشد.
کاتاتونی دوره ای
کاتاتونی دوره ای یکی از عوارض بسیار جالب است که برای اولین بار جسینگ ارتباط شروع نشانه های آن را با اختلالهای سوخت و سازی دریافته است.
از خصوصیات این بیماری وجود دوره های بهت یا تحریکات است. تغییرات سوخت و سازی همان احتباس ازت است که با دفع آن از بدن دنبال می‌شود.
پارافرنی دیررس
این بیماری در مقایسه با مردها در زنها شیوع بیشتری دارد و اغلب زنهای مبتلا نیز بیوه یا دخترهای خانه مانده ای هستند که تنها زندگی می‌کنند. 25 درصد مبتلایان هم کم و بیش از نواقص شنوایی و بینایی رنج می برند.
هذیانهای گزند و تعقیب چون هتک عصمت شدن، مسموم شدن، یا تحت تأثیر غریبه ها بودن و غیره در آنها به وفور دیده می‌شود. توهمات بویایی و شنوایی و بینایی نیز از پدیده های شایع در نزد بیماران است.
دانلود مقاله بررسی خصوصی‌سازی در آموزش عالی
| دسته بندی | علوم انسانی |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 20 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 22 |
مقاله بررسی خصوصی‌سازی در آموزش عالی در 22 صفحه ورد قابل ویرایش
مقدمه:
در ایران در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی همه تلاشها متوجه تثبیت موفقیت سیاسی و اقتصادی دولت بوده و صاحبان سرمایه های بزرگ و متوسط و گاه کوچک عاملان حکومت پیشین تلقی گردیده و بعضاً مبادرت به مصادره اموال میشد که در آن سالها سیاست های اقتصادی روند دولتی شدن را طی می کرد. در حالیکه به عقیده علمای دینی و قانون اساسی بطور نهادی مالکیت خصوصی جایگاه خود را حفظ کرده و حذف آن از برنامه های نظام نبود.
در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران وجود سه بخش دولتی، تعاون و خصوصی در اقتصاد کشور مورد تأکید واقع شده است.
امروزه روند خصوصی سازی به صورت بخش مهمی از مجموعه تحولات جهانی مطرح است، می‌توان گفت که جریان خصوصی سازی بعنوان یکی از شاخص های اصلاحات در کنار شاخص های دیگر مانند رشد تولید ناخالص ملی، تراز پرداخت ها و مانند آن در جهت توسعه کشورهای مورد توجه سازمانهای بین المللی همچون بانک جهانی قرار گرفته است.
خصوصی سازی در کشورهای کمتر توسعه یافته فرصتی مناسب برای ایجاد تحول در اقتصاد است اما هنوز جایگاه واقعی خود را نیافته است. اجرای این امر در کشورهای پیشرفته منجر به کاهش حوزه فعالیت دولتی، انتقال مالکیت و کنترل اقتصادی، افزایش کارآیی و تعدیل یارانه ها گردیده است.
یکی از اصول موردنظر در برنامه سوم کوچک کردن میزان سلطه دولت و واگذاری قسمت هایی از امور به بخش خصوصی و افراد واجد شرایط است.
در کشور ما نیز مبحث خصوصی سازی در بخش های مختلف دولتی مطرح شده و پیرو آن در بخش آموزش عالی نیز مورد توجه قرار گرفته است.
تعریف:
خصوصی سازی به عنوان الگوی ساختاری در جهت پویایی اقتصادی، افزایش کارایی و بازدهی افزایش کیفیت و کمیت خدمات از دهة 80 تا 1990 مورد توجه قرار گرفت و از اهمیت بیشتری برخوردار شده است گرایش به خصوصی سازی در ایران عمدتاً از سال 1368 در چارچوب برنامه اول توسعه اقتصادی اجتماعی، فرهنگی دولت آغاز و در جریان همین برنامه نخستین تصویب نامه هیات وزیران در تاریخ 29/3/70 با هدف ارتقا کارآیی فعالیت ها و کاهش تصدی دولت در فعالیت های اقتصادی و خدماتی غیرضروری و نیز ایجاد تعادل اقتصادی و استفاده بهینه از امکانات کشور صادر شده است.
یکی از ویژگیهای اصلی برنامه سوم توسعه نیز توجه به اصل عدم تمرکز و خصوصی سازی است.
اهداف دولت در خصوصی سازی را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:
الف: اهداف کلی
ب: اهداف فرعی
الف- اهداف کلی را می‌توان به شرح زیر برشمرد:
1- کاهش ابتکار عمل های مستقیم دولت در فعالیت های اقتصادی
2- کاهش هزینه های بودجه ای دولت که ناشی از یارانه ها و هزینه های سرمایه ای می‌باشد.
3- توسعه و رقابت و بهبود کارآیی عملیات سازمان اقتصادی
ب- اهداف فرعی را می‌توان به شرح زیر برشمرد:
1- تشویق مالکیت گستردة سهام
2- توسعه و رشد بازارهای سرمایه
3- به حداقل رساندن دخالت دیوان سالاری دولت در عملیات سازمان اقتصادی از طریق مشارکت مدیریتی یا مشارکتی
4- تحصیل درآمدهای ناشی از سرمایه برای خزانه داری
با این اهداف دولت کارآیی سازمان اقتصادی را بالا برده و به تبع خود نیز از این افزایش کارآیی بهره می‌برد اما چه روش هایی برای اجرای خصوصی سازی یک سازمان اقتصادی وجود دارد؟
بعضی کارشناسان این مفهوم را در سه عرصه قابل اجرا می دانند:
1- تدابیر عملیاتی
2- تدابیر سازمانی
3- تدابیر در مورد مالکیت
طبقه بندیهای دیگری هم وجود دارد:
1- خصوصی سازی مالکیت
2- خصوصی سازی مدیریت
3- خصوصی سازی تشکیلات سازمان اقتصادی با محدودیت
بهره وری پایین دستگاه های دولتی و اتلاف منابع در این بخش از چالش های جدی چند سال اخیر در نظام مدیریت کشور بوده است بطوریکه یکی از شعارهای اصلی دولت افزایش بهره وری برای مقابله با این مشکل می‌باشد.
بخش آموزش عالی نیز از این قاعده مستثنی نیست زیرا اتلاف منابع در این بخش هم وجود دارد و نشان از بهره وری پایین است.
مزایای خصوصی سازی:
1- خصوصی سازی باعث کوچک شدن دولت از طریق واگذاری قسمتی از تصدی امور اجرایی خود به بخش خصوصی می‌شود.
2- صرفه جویی در صرف مالیات ها و درآمد عمومی دولت در تولید مستقیم خدمات در جامعه
3- با بوجود آمدن بخش های خصوصی (غیردولتی) تلاش برای به دست آوردن سهم بیشتر بازار می‌شود و این رقابت با یکدیگر یا موجب کاهش هزینه خواهد شد و یا با ارائه خدمات برای کیفیت بالاتر در نتیجه به افزایش بهره وری میانجامد.
4- با ایجاد عرضه کنندگان متفاوت و متعدد امکان حق انتخاب برای مصرف کننده بوجود خواهد آمد.
عوارض احتمالی:
علی رغم فواید خصوصی به نظر می رسد که اجرای سیاست های بازار در بخش آموزش عالی با مشکلات ذاتی خود روبروست زیرا علاوه بر بحث های اقتصادی، بحث های مساوات و عدالت، کیفیت و نظارت دولت در این میان باقی است نقش نظارت دولت در این بخش اجتناب ناپذیر است. و آیا این که مراجع خصوصی در ایران هم بتوانند و قادر باشند بهبودی و کارآیی آموزش عالی را ایجاد نمایند هنوز محل مناقشه و نیازمند بررسی بیشتری است با استفاده از این مدل در نتیجه تغییرات ساختاری، کنترل و پاسخگویی دستخوش تغییر قرار می گیرند.
یکی از عوارض احتمالی خصوصی سازی، ایجاد انگیزه خلافکاری است که از نمونه های آن می‌توان به فروش سوالات امتحانی، پایان ترم و اخذ نمره بدون داشتن معلومات کافی در دانشجویان است.
خصوصی سازی آموزش عالی در جهان
فرضیه ها و واقعیات
خصوصی سازی آموزش عالی پدیده جدیدی در دنیای اقتصاد نیست. در بسیاری از کشورهای جهان بخش خصوصی به صورت محدود یا مسلط نقش هایی را بر عهده دارد. در بعضی از کشورها سابقة خصوصی سازی به سالهای گذشته برمی گردد. با این حال خصوصی سازی در دنیای امروز به عنوان یک استراتژی سیاسی برای توسعه آموزش اهمیت بیشتری پیدا کرده است. این اهمیت اساساً از یک طرف به خاطر تورم و در بعضی از کشورها بودجة دولتی آموزش و پرورش و از طرف دیگر افزایش تقاضای اجتماعی برای آموزش عالی و ظهور شعارهای عمومی رفتن آموزش عالی برای همگان می‌باشد که البته در همه موارد صادق نیست.
خصوصی سازی آموزش عالی در ایران
تأمین مالی آموزش عالی
تأمین مالی دانشگاهی به دلایل زیر به طور روزافزونی با مشکل مواجه خواهد شد:
1- بخش دولتی به شدت تحت فشار وظایفی است که نیازمند تأمین اعتبار از بودجه‌ی عمومی است. این وظایف، از جمله مربوط می‌شود به رسیدگی به جمعیت پیر جامعه، بهداشت و درمان، فقر و کمک خارجی، علاوه بر این، مسائل امنیتی و حفظ ارکان زیربنایی کشور نیاز به تأمین بودجه دارد. بنابراین درصد سهم درآمدی که باید صرف آموزش عالی شود به ناچار رو به کاهش است.
2- در صورتیکه بخش خصوصی نتواند در قبال سرمایه گذاری برای دانشگاهها خدماتی را کسب کند و یا بر فعالیت دانشگاه ها تاثیرگذار نباشد، پیش از پیش از انجام چنین اموری روی گردان می‌شود.
3- هزینهی ارائه آموزش دانشگاهی و انجام پژوهش نسبت به افزایش هزینهی زندگی به طور قابل ملاحظه ای رو به رشد است. بنابراین در رابطه با بودجه، مؤسسات آموزش عالی به طور جدی باید اقداماتی را در دو جهت انجام دهند. از یک طرف باید درآمدهای خود را حفظ کنند یا حتی افزایش دهند و از طرف دیگر باید هزینه های مربوط به تولید دانش جدید و انتقال آن را کاهش دهند. هر موسسه ای که به این دو نکته بی توجه باشد به ناچار از نظر گسترش و کیفیت رو به ضعف خواهد رفت.
حفظ درآمد
تا چه اندازه آموزش و پرورش یک کالای دولتی یا خصوصی است؟ تعیین این میزان یکی از مهمترین موضوعات در زمینه‌ی تأمین مالی آموزش عالی است، چرا که پیامدهای آن بسیار گسترده است. بخشی از پاسخ به این پرسش مبتنی بر واقعیات است. (به طور کلی پژوهش پایه اساساً دولتی و آموزش مادام العمر و پژوهش کاربردی عمدتاً خصوصی است) اما بخش بزرگی از پاسخ به پرسش فوق مبتنی بر تفسیرهای سیاسی است.
در هر حال گرایش مشخصی به سوی تنوع منابع درآمد در دولت و بخش خصوصی وجود دارد. در دولت این تنوع در بخش های مختلف دولتی یا وزارتخانه قابل مشاهده است. در بخش خصوصی این تنوع به صورت شهریه‌ی دانشجو، اعطای سرمایه، تجاری کردن خدمات، وام با میزان بهره‌ی مناسب و بهره گیری از بورسیه‌ی مؤسسات خیریه وجود دارد. با وجود این، باز باید یادآور شد که شرط لازم برای انجام عملیات بر روی درآمد، چه در بخش خصوصی، شفافیت و مسئولیت پذیری بیشتر از جانب موسسه است.